(қарау) Атырау Каспий еркін өмір сүру 12/08/2023
Облыстың басты газ құбырының ұзындығы 3058 шақырым, жылына өткізу қабілеті 40, 8 млрд. текше метр. Облыстың басты су құбыры Астрахан-Маңғыстау тұрба құбыры. Байланыс кәсіпорындары:[өңдеу | қайнарын өңдеу] Атырау. Қазақтелеком Облыстық телекоммуникация дирекциясы Облыстық радиотеледидар арқылы тарату орталығы "Қазпошта" АҚ Атырау филиалы Altel ұялы телефон байланысы Kcell ұялы телефон байланысы Beeline ұялы телефон байланысы Tele2 ұялы телефон байланысы Туризм[өңдеу | қайнарын өңдеу] Аймақ экономикасының басым және аса мән беріліп жатырған бағыттарының бірі туризм саласын дамыту.
Облыс құрамына 7 аудан кіреді. Атырау облысы аудандарының орналасуы 1. Жылыой ауданы 2. Индер ауданы 3. Исатай ауданы 4. Қызылқоға ауданы 5. Құрманғазы ауданы 6. Мақат ауданы 7. Махамбет ауданы Белгіленбеген аумақ - Атырау қалалық әкiмшiлiгінің ауданы Қалалары[өңдеу | қайнарын өңдеу] Құлсары Аудандары[өңдеу | қайнарын өңдеу] Атырау облысындағы аудандар Аудандар Аумағы(мың км²) Халқы(мың адам)[6] Орталығы Құрылған жылы Әкімшілік бөлінісі Қызылқоға 24, 9 30, 5 Миялы 1928 10 ауылдық округ Құрманғазы 20, 9 57, 3 19 ауылдық округ Исатай 14, 7 26, 6 Аққыстау 7 ауылдық округ Махамбет 9, 6 34, 8 9 ауылдық округ Мақат 4, 9 30, 3 1938 1 ауылдық округ, 2 кент Жылыой 29, 4 82, 9 5 ауылдық округ, 1 кент, 1 қала Индер 10, 9 32, 1 Индербор 6 ауылдық округ, 1 кент Халқы[өңдеу | қайнарын өңдеу] Облыстың халқы қалада, өндіріс орталықтарында және Жайық өзенінің екі жағалауында тығыз орналасқан.
Бұл жерден -Алтын киімді адам табылған. Сарайшық қалашығы қазақ даласындағы ең көне тарихи орындардың бірі 3. Діни және ғибадат орындары болып табылатын орындар. Бұл нысанға Ұшқан ата, Ақмешіт қорымдары, Құлшан ата жерасты мешіті кіреді. 4. Тарихи тұлғаларға қатысты қасиетті орындар. Махамбет Өтемісұлы мен Исатай Тайманұлы кесенелері кіреді. Осы шаралар арқылы туризмді дамытуға жағдай жасай отырып, өлкемізді шетелдік қонақтарға таныстыруға мүмкіндіктер бар. [17] Халық ағарту ісі[өңдеу | қайнарын өңдеу] Қазан революциясына дейін облыс орталығында 1-гимназия, екі сыныптық орысша-қазақша учелище, 2 приход және 2 дін мектебі жұмыс істеген. Уездік халық ағарту бөлімі жанынан сауатсыздықты жою жөніндегі комиссия құрылып 24 мектеп ашылып, 600 адамды қамтыған.
Соның ішінде: бораттар, бор, тұз рудалары, ас тұзы, калий тұздары, құрылыс материалдары. Өңірге тікелей шетел инвестицияны тарту және инвестициялық ахуалын жақсарту мақсатында жүйелі жұмыстар жүргізілуде. [13] Екіжақты халықаралық қатынастарды дамыту мақсатында, инвестициялық әлеуеті зор аймаққа жыл сайын алыс және жақын шетелдерден делегациялар келіп кетеді. Атырау облысында жыл сайын «Global Oil&Gas Atyrau» мұнай-газ көрмесі өткізіліп, көрмеге әлемнің 150-ден астам елі қатысады.
Тәуелсіздік алғаннан бері дарынды балаларды қолдау және оларға жағдай жасау мақсатында аймақта жаңа типтік үлгідегі білім беру ұйымдары: 7 мамандандырылған интернаттық мекемесі бар облыстық мектеп, 11 мектеп-гимназия, 3 мектеп-лицей, 1 лицей ашылды. 2020 жылдың 10 –қаңтардағы мәлімет бойынша Облыстың білім беру саласында 201 балабақша, 129 мектепке дейінгі шағын орталық, 196 орта мектеп, 5 жекеменшік мектеп, 25 техникалық және кәсіптік білім беру ұйымы (оның ішінде 8 – мемлекеттік емес), 3 арнайы түзету білім беру ұйымы, 45 қосымша білім беру ұйымы, 1 отбасы үлгісіндегі балалар ауылы, 1 балалар денсаулығын оңалту орталығы, 1 кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталығы, 2 психологиялық-медициналық-педагогикалық консультация, 7 түзету кабинеті, 1 аймақтық дене тәрбиесі және спортты дамыту орталығы, 1 облыстық әдістемелік орталығы жұмыс жасайды.
Түйе шаруашылығы бойынша Атырау облысы Республикада алдыңғы қатарда Облыстың ауыл шаруашылығы жерлерінің көлемі 9, 8 млн. гектарды құрайды. Облыстың ауыл шаруашылығы мал өсіруге, әсіресе қой және ірі қара, жылқы, түйе өсіруге маманданған. Мемлекет иелігінен алу және жекешелендіру жөніндегі ұлттық бағдарламаға сәйкес ауыл шаруашылығында түбегейлі экономикалық реформа жүзеге асырылды. Климат жағдайы мен топырағының құнарсыздығына байланысты облыста егін шаруашылығы өркендемеген. Жайық өзенінің төменгі ағысымен Еділдің тарамдарында Махамбет, Құрманғазы, Индер ауданының шаруашылықтары картоп, көкөніс және бау-бақша өсірумен айналысады.
1924-25 жылдар аралығында бірінші басқышты 40 мектеп, оның төртеуі интернат болып ашылған. 1938 жылы 12 ақпанда облыстық атқару комитеті, сонымен бірге облыстық халық атқару бөлімі құрылды. Бақсай, Жылыой, Мақат, Қызылқоға, Теңіз, Индер, Маңғыстау аудандары Гурьев облысына қарады. Облыстағы білім беру жүйесі, жалпы орта білім беру, мектептен тыс тәрбие беру мен оқыту, кәсіптік-техникалық білім беру, орта арнаулы білім беру, жоғары білім беру, жоғарғы оқу орнынан кейінгі білім –кадрларының біліктілігін арттыру және оларды қайта даярлау салалары қалыптасып дамыды. [18] Дамбы ауылындағы "Ынтымақ" балалар бақшасы Тәуелсіздік жылдарында Атырау облысы білім беру саласы қарыштап дамыды. 1991 жылы 17 техникалық және кәсіптік білім беру ұйымы жұмыс жасаса, 2000 жылдан бастап 8 оқу орны ашылып, бүгінгі күні техникалық және кәсіптік білім беруді 25 колледж жүзеге асырады.
Денсаулық сақтау ісі[өңдеу | қайнарын өңдеу] Атырау облысының тұрғындарына дәрігерлік жәрдем көрсету туралы алғашқы деректер 1927 жылға саяды. Сол кезеңде тұңғыш фельдшерлік орын ашылған. 1928 ж. Атырау облысының аудандары мен ауылдарына арнап медицина кадрларын даярлау ісі колға алынды. 1936 ж. облыс халқына 36 дәрігер мен 279 орташа дәрежедегі медицина маманы кызмет көрсетті, жер-жерде 2074 орындык 6 амбулатория мен аурухана жұмыс істеді. Ұлы Отан соғысы жылдарында Атырау қаласына 2 госпиталь орналастырылды. Махамбет ауданында 100 адамға арналған провизорлық стационар (Коронавирус инфекциясының алдын-алу үшін) Соғыстан кейінгі жылдары медицина мекемелерінің жүйесі жедел қарқынмен кеңи түсті.
Облыс табиғи ылғалдылығы жеткіліксіз, аңызақ желді, шаңды дауылды, жазы ыстық, қуаң, қысы қарсыз (не жұқа қарлы) болып келеді. Шаңды дауылдар Атырау облысында жиі болады Ең ыстық айы — шілде, ауасының орташа температурасы 24—25°С, жалпы ыстық 35-40°С, кейде одан да астам болады. Жауын-шашынның жылдық мөлшері 220—230 мм, қуаңшылық жылдары жауын-шашын мөлшері 80 мм-ден аспайды, ал ылғалдың жер, су бетінен ауаға булану мөлшері 1000 мм, кейде одан да астам болады. Облыстың солтүстігінде жыл бойына оңтүстік бағыттағы желдер басым болады.
[Ағын] Қызылжар Астана өмір сүр 29 шілде 2023
(ТЕЛЕДИДАР!!) Тобыл Оқжетпес тікелей матч 23 шілде
Атырау облысы
[СПОРТ-] Қайрат Мақтаарал өмір сүр 23 шілде 2023
[[[Тірі][]] Атырау Каспий еркін өмір сүру 12 тамыз 2023
[[[ТЕЛЕДИДАР ҚАРАУ!!]][] Каспий Жетісу еркін өмір сүру
[16] Сарайшық мемориалды кешені 1. Ерекше бағаланатын табиғи мұра ескерткіштері. Бұл нысанға Атырау облысы бойынша Иманқара кешені кіреді. Иманқара кешені – Иманқара тауының батыс сілемдерінің етегінде орналасқан ерте темір дәуірлік үңгір. 2. Археологиялық ескерткіштер және орта ғасырлық қалалық орталықтар. Бұл топқа Атырау облысы бойынша Аралтөбе кешені мен Сарайшық қалашығы кірген. Аралтөбе қорғандар тобы.
Тұз асты кешенінің күмбезі оңтүстігінде Оңтүстік Жем инверсиялык биігінен солтүстіктегі ойпаттың орталығына қарай моноклиналды түрде енеді. Тұз асты кешенінің моноклиналды енуінің аясында 3, 5—3, 8 км-ден 6, 0—6, 4 км-ге дейінгі тереңдіктен көптеген жергілікті қатпарлар, көлемі мен аумағы жөнінен әр түрлі, көтерілетін жерлердің жолағын кұрайтын белгілер ерекшеленеді. Ерекшеленген төбешіктердің ұзындығы 6—20 км-ге дейін, ені 100-300 м-ден 2—13 км-ге дейін кұбылып отырады. Юралық-бор шөгінділер жағалаулық-теңіздік және теңіздік-терригенді, терригенді-карбонатты шөгінділер түрінде кездеседі.
[Ағын-] Тобыл Қайсар тікелей эфир 6 тамыз 2023
Әлемнің 50-ден астам елінен 1000 астам шетелдік және бірлескен компаниялары қызмет етуі Іскерлік туризмнің қарқынды дамуына ықпал етуде. Атырау облысында туризмді дамытудың орны ерекше. Каспий маңында орын тепкен Атырауда туризм саласын дамыту үшін қолайлы аудан ретінде толық қарастыруға мүмкіндік бар. Болашақта емдік-сауықтыру, мәдени-танымдық, спорттық, экологияық, экстрималдық түрлерін дамытуға мүмкіндіктер бар. Спорттық туризмді дамытуда балық аулаудың өзіндік үлгісін ұсына аламыз. [15] Атырау облысы бойынша да жергілікті маңызы бар тарихи және мәдениет ескерткіштерінің мемлекеттік тізімі бекітіліп, оған 313 ескерткіш (525 нысан) кірген.
Автоморфты қоңыр не сұр қоңыр топырақ (Жайықтың екі жағында да, әсіресе сол жағында Тайсойғанға дейінгі өңірді, Ойылдың сағалық бөлігін қамтиды, біршама құнарлы келеді, гипс пен тұз кабаттарының үстінде түзілген, облыс жерінің 20%-ынан астамын алады) Тақыр және батпақты Теңіз жағалауының топырақ құрамының ішінде 2 млн. гектар жері ащы-ашқылтым топырақтар. Бұл аймақ бұйырғынды, күзгі-қысқы жайылымға пайдаланады. Тиісті ылғалдылық жетпеуінен олар қатқылдыққа айналып, өсімдіктердің еркін өсуіне мүмкіндік бермейді. [5]. Сортаң топырақ -облыс аумағында өте көп тараған.
Сол сияқты Бақсай, Бүгілөзек, Бағырлысай, Ақсай өзендерінің жергілікті маңызы бар. Облыс аумағында Еділ өзеніндегі салалардың тармақтары –Ахтуба, Бозан, Қиғаш т. б. өзендер бар. Көлдері. Облыста екі мыңнан астам көлдер бар. Олардың жалпы көлемі 800 шаршы шақырым шамасында. Облыс көлдері тұйық, ағынсыз болып келеді. Облыста Дүние жүзіндегі ірі көл –Каспий теңізі бар. Республика аумағындағы жағалау сызығының ұзындығы 2340 ш. Оның жартысына жуығы Атырау облысына тиеді.
1982 жылы өзен порты қайта жаңартылып, механикаландырылды. Мұнда үш көтергіш краны кондырылып, темір жол тартылды. 1999 жылдан бастап Жайык-Каспий теңізі каналы арнасын тазарту, қазу жұмыстары басталды. Құбыр көлігі[өңдеу | қайнарын өңдеу] Теңіз-Новороссийск мұнай құбыры 1934 жылы ұзындығы 830 шақырым Каспий-Орск мұнай құбыры салынды. Атырау облысының территориясымен мемлекет аралык маңызы бар транзитті мұнай және газ құбырлары өтеді.
Атырау аумағында кең тараған жер бедерінің бір түрі- сорлар. Олардың тереңдіктері 5-10 м-ге жетеді. Ресей шекарасының батыс бөлігінен Еділ өзені ағып өтеді. Каспий теңізіне құятын Еділ жəне Жайық өзендерінің аралығының барлық дерлік бөлігін Атырау облысы алып жатыр. Географиялық тұрғыдан облыстың солтүстік-батыс жағы Еуропада, ал бүкіл шығыс жағы Азияда, негізінен шөлейттік аймақта жатыр. Сонымен қатар Атырау аумағында тақырлар кездеседі. Ең үлкен тақыр Намаз тақыры деп аталады.
Бұл шөгінділердің қалыңдығы облыстың солтүстік бөлігінде 0, 3—0, 5 метрден Прорва аймағында 3 км-ге дейін өзгеріп отырады. Тұтастай алғанда облыстың тектоникалық дамуында жауын суының жиналу жағдайындағы сияқты сабақтастық байқалады. Сабақтастық мезгілі жөнінен геологиялық кезендерге сәйкес келеді. Аймақтың жоғарғы пермьдік-триастық, юра-палеогендік, неоген-төрттік даму кезендері айқын көрінеді. Климаты[өңдеу | қайнарын өңдеу] Атырау облысында континенттігі тым басым климат қалыптасқан.
(ТЕЛЕДИДАР ҚАРАУ=) Атырау Каспий еркін өмір сүру